در دنیای علم و فناوری، همواره با مفاهیم و پدیده‌های جدید و شگفت‌انگیزی روبرو می‌شویم که چشم‌انداز تازه‌ای در زندگی روزمره و صنایع مختلف به ما نشان می‌دهند. یکی از این پدیده‌های جالب، پلاسمای سرد است. پلاسما، چهارمین حالت ماده بعد از جامد، مایع و گاز است و تقریبا 99 درصد از کل مواد شناخته‌شده در جهان، در حالت پلاسما هستند. اما پلاسمای سرد چیست و چرا به آن سرد می‌گویند؟
در این مطلب از کارن طب قصد داریم به بررسی پلاسمای سرد و کاربردهای آن بپردازیم. خوش‌حال می‌شویم تا انتها با ما همراه باشید.
پلاسمای سرد (کلد پلاسما) چیست؟
پلاسمای سرد یا پلاسمای غیرحرارتی، نوعی پلاسما است که در تعادل ترمودینامیکی قرار ندارد. در این حالت، دمای الکترون‌ها بسیار گرم‌تر از دمای انواع سنگین مانند یون‌ها و نوترون‌ها است. این پلاسما با استفاده از انرژی الکتریکی ایجاد می‌شود و توانایی گذر از میدان‌های مغناطیسی را دارد.
پلاسمای سرد با استفاده از الکترون‌های فوق سریع ایجاد می‌شود که از طریق گازهایی مانند هلیوم و هوا عبور می‌کنند. این الکترون‌ها با انرژی زیادی به اتم‌ها و مولکول‌ها برخورد کرده و با از بین بردن بیرونی‌ترین الکترون‌های اتم‌ها و مولکول‌های موجود در گاز، ترکیبی غلیظ از الکترون‌های آزاد و یون‌های آزاد را ایجاد می‌کنند.
کلد پلاسما با آسیب رساندن به DNA میکروبی و ساختارهای سطحی، بدون آسیب به بافت‌های انسانی، میکروب‌ها را از بین می‌برد. این ویژگی باعث شده است که پلاسمای سرد به‌عنوان یک روش نوین برای ضدعفونی محیط مورد استفاده قرار گیرد.
پلاسمای سرد در زیست پزشکی، برای درمان دندان‌درد، پوست و ضدعفونی دستگاه‌های پزشکی استفاده می‌شود. هم‌چنین، این پلاسما قادر است میکروب‌های در حال رشد در بیوفیلم‌ها یا زیست‌لایه‌های موجود در زخم‌ها را از بین ببرد.
کاربردهای پلاسمای سرد
پلاسمای سرد کاربردهای فراوانی در زمینه‌های مختلف دارد. در زیر به برخی از این کاربردها اشاره می‌کنیم:
- زیست پزشکی: پلاسمای سرد در زیست پزشکی برای درمان دندان‌درد، مراقبت از پوست و ضدعفونی دستگاه‌های پزشکی استفاده می‌شود. این پلاسما قادر است میکروب‌های در حال رشد در بیوفیلم‌ها یا زیست‌لایه‌های موجود در زخم‌ها را از بین ببرد.
- علم مواد: پلاسمای سرد برای اصلاح و تغییر سطح مواد (مانند تولید تراشه رایانه) به‌کار می‌رود.
- صنایع غذایی: پلاسمای سرد کاربردهایی در فرآیند بسته‌بندی و تولید مواد غذایی دارد. این تکنیک در صنایع غذایی به‌طور موفقیت‌آمیزی به‌کار رفته است.
- علوم محیطی: پلاسمای سرد برای تصفیه آب و هوا استفاده می‌شود.
- زیبایی و جراحی بدون برش: پلاسمای سرد برای درمان و بهبود ظاهر خطوط اطراف دهان فرد سیگاری، لیفت پوست صورت، لیفت پیشانی و گردن، لیفت شکم، جوانسازی دست، لیفت بینی، ترمیم زخم‌های مختلف، درمان قارچ‌های پوستی، برطرف نمودن جوش‌های فعال، رفع سلول‌های سرطانی، سفت کردن پوست شل و درمان وریدهای عنکبوتی و وریدهای سطحی پوست استفاده می‌شود.
- از بین بردن میکروب‌ها: پلاسمای سرد با آسیب رساندن به DNA میکروبی و ساختارهای سطحی و در عین حال بدون آسیب به بافت‌های انسانی، میکروب‌ها را از بین می‌برد.
این فهرست تنها بخشی از کاربردهای پلاسمای سرد است. دانشمندان هم‌چنان در حال کشف کاربردهای جدید برای این فناوری هستند.
جوانسازی با پلاسمای سرد
جوانسازی با پلاسمای سرد، یک روش نوظهور و غیرتهاجمی برای جوانسازی پوست است. این روش به شکل غیرتهاجمی و بدون درد انجام می‌شود. در این روش، علاوه بر این‌که ریسک بروز عارضه جانبی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند، دوره نقاهت نیز بسیار کوتاه است.
در جوانسازی با پلاسمای سرد، از انرژی کنترل‌شده حاوی پلاسما، برای درمان مناطق مورد نظر استفاده می‌شود، بدون این‌که آسیبی به پوست وارد شود. در زمان استفاده از پلاسما، انرژی تولید شده با گاز یونیزه فعال‌شده، به شکل پالس‌های کوچک به لایه درم در پوست ساطع می‌گردد و باعث تحریک و رشد کلاژن می‌شود. این واکنش باعث ترمیم زخم‌ها و جوانسازی پوست می‌شود.
این روش جوانسازی پوست، درمان غیرلیزری است که برای بیماری‌های مختلف پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع استفاده از انرژی پلاسما برای بهبود مشکلات پوستی و جوانسازی، بسیار مؤثر است. در این روش با به‌کارگیری بهترین دستگاه پلاسما و با تولید جریان موجود در این وسیله روی بافت‌های مدنظر، واکنش‌هایی انجام می‌شود که موجب لایه‌برداری پوست شده و ترمیم به‌طور کامل انجام خواهد شد.
پلاسمای سرد باعث بهبود چین‌وچروک‌های ریز پوستی، اسکارهای آکنه، ترک‌های پوستی و کاهش حجم صورت می‌شود.
مزیت‌های درمان با پلاسمای سرد
پلاسمای سرد یکی از روش‌های درمانی است که در سال‌های اخیر به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. این روش دارای مزیت‌های فراوانی است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- انعقاد خون و ترمیم زخم‌ها و عفونت‌ها
- افزایش نفوذپذیری پوست
- درمان قارچ‌های پوست و ناخن
- درمان جوش‌های فعال پوست
- از بین بردن سلول‌های سرطانی
- استریل و ضدعفونی کردن عمقی پوست
- کاهش باکتری‌های مضر و میکروب‌های پوست
- پاکسازی پوست و درماتیت آلرژیک، درمان اگزما و آکنه‌های پوستی
- التیام پوست تحریک‌شده و بهبودی پوست‌های حساس
عوارض استفاده از پلاسمای سرد
استفاده از پلاسمای سرد معمولا ایمن است اما ممکن است در برخی موارد عوارض خاصی را ایجاد کند. موارد زیر از جمله عوارض احتمالی استفاده از پلاسمای سرد است:
- در زمان انجام پلاسما، گردش خون در منطقه تحت درمان، به‌منظور تحریک رشد کلاژن و بافت سطحی، افزایش می‌یابد، در نتیجه منجر به قرمزی خواهد شد. این قرمزی پس از گذشت چند روز به تدریج رفع می‌شود.
- احساس خارش و قرمزی خفیف پوست در ناحیه درمان
- التهاب و عفونت
- خون‌ریزی و کبودی
- خارش سر و شکستگی موها
- حساسیت و تحریک پوستی
- عدم تغییر در رشد و ضخامت موها
اقدامات لازم پس از درمان با پلاسما سرد
بعد از درمان با پلاسمای سرد، برخی اقدامات مهم باید انجام شود تا بهبودی بهتر و سریع‌تری را تجربه کنید. این اقدامات که می‌توانند به جلوگیری از عفونت و بهبودی سریع‌تر پوست کمک کنند عبارتند از:
- در صورت امکان تا 4 ساعت بعد از انجام پلاسمای سرد، از شست‌وشو دادن ناحیه موردنظر پرهیز کنید.
- بلافاصله بعد از انجام پلاسمای سرد روی پوست، از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
- نگذارید محل تحت درمان در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد.
موارد منع استفاده از پلاسمای سرد
در برخی موارد استفاده از پلاسمای سرد توصیه نمی‌شود. همیشه قبل از شروع هر نوع درمان جدید لازم است با متخصص پوست مشورت کنید. موارد منع استفاده از پلاسمای سرد عبارتند از:
- خانم‌های باردار
- افراد دارای التهابات حاد و مزمن
- بیماران دارای دستگاه پیس میکر (باتری قلب)
- افراد دارای هولتر مانیتور
- افراد دارای هرگونه شیء فلزی داخل بدن (مانند ایمپلنت‌های زانو)
- داشتن حساسیت غیرعادی به سرما
کلام آخر
پلاسمای سرد یکی از فناوری‌های نوین در حوزه پزشکی است که قابلیت‌های فراوانی را برای درمان بیماری‌های مختلف ارائه می‌دهد. از مزایای این روش می‌توان به ترمیم زخم‌ها، افزایش نفوذپذیری پوست، درمان قارچ‌های پوست و ناخن، درمان جوش‌های فعال پوست، از بین بردن سلول‌های سرطانی، استریل و ضدعفونی کردن عمقی پوست، کاهش باکتری‌های مضر و میکروب‌های پوست، پاکسازی پوست و التیام پوست تحریک‌شده اشاره نمود. با این حال، هم‌چنان نیاز به تحقیقات بیش‌تری در این زمینه وجود دارد تا بتوانیم به‌طور کامل از قابلیت‌های این فناوری استفاده کنیم و عوارض احتمالی آن را به حداقل برسانیم. همواره توجه به این نکته ضروری است که قبل از استفاده از پلاسمای سرد یا هر روش درمانی دیگری، مشورت با پزشک یا متخصص پوست بسیار مهم و ضروری است.
