ویروس HpV یا ویروس پاپیلومای انسانی، شایع‌ترین عامل بیماری مقاربتی در زنان و مردان است که به صورت زگیل‌هایی در اندام تناسلی زنان و مردان نمود پیدا می‌کند. متاسفانه به دلیل نبود واکسیناسیون عمومی در مورد بیماری HPV، بسیاری از افراد جامعه درگیر HPV بوده و ناقل فعال آن محسوب می‌شوند. با آنکه بیشتر سویه‌های این ویروس خطرناک نیستند و در افراد علائم ایجاد نمی‌کنند، برخی دیگر از سویه‌های آن بسیار خطرناک بوده و حتی باعث سرطان می‌شوند. طبق آمارها، مردان بیشتر از زنان درگیر ویروس HPV می‌شوند، به همین دلیل انجام آزمایش HPV و چکاپ منظم در زنان اهمیت زیادی دارد. در ادامه این مطلب در مورد علائم و روش‌های پیشگیری از ویروس HPV بیشتر توضیح خواهیم داد.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی Human Papillomavirus که اکثر افراد آن را با نام اختصاری ویروس HPV می‌شناسند، شایع‌ترین عامل بیماری‌های مقاربتی در انسان‌ها است و تا کنون بیش از 100 سویه از آن شناسایی شده است. به طور کلی تمام سویه‌های این ویروس خطرناک بوده و به شیوه‌های مختلفی افراد سالم را تحت تاثیر قرار می‌دهند، از این بین 30 سویه ویروس HPV قادر هستند بخش‌های مختلف اندام تناسلی زنان و مردان اعم از واژن، آلت تناسلی، بیضه، دهانه رحم و مقعد را درگیر کنند.
سویه‌هایی که می‌توانند اندام تناسلی را درگیر کنند عامل ایجاد نوعی عفونت مقاربتی هستند و می‌توانند از طریق تماس پوستی به دیگران منتقل شوند. شاید در وهله اول شنیدن اسم عفونت مقاربتی کمی ترسناک به نظر برسد، اما بهتر است بدانید که اکثر گونه‌های ویروس HPV خطرات جدی مثل سرطان را به دنبال ندارند و با آزمایش HPV می‌توان به موقع آن‌ها را تشخیص داد.
در یک دسته‌بندی ساده می‌توان ویروس HPV را به انواع زیر تقسیم کرد:
- سویه‌های کم‌خطر: اکثر سویه‌های ویروس HPV در این دسته قرار می‌گیرند و معمولا باعث بیماری جدی نمی‌شوند. در اثر ابتلا به این ویروس‌ها، ضایعاتی در ناحیه گلو، دهان، مقعد و حتی اندام تناسلی ایجاد می‌شود که خطرناک نیستند.
- سویه‌های پرخطر: سویه‌های پرخطر ویروس HPV شامل سویه‌های 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58 است که از این بین، سویه‌های 16 و 18 در دسته بسیار پرخطر قرار دارند و عامل تغییرات پیش‌سرطانی و سرطانی هستند.
چگونه HPV منتقل می‌شود؟
مهم‌ترین راه‌های انتقال ویروس HPV شامل موارد زیر است:
- استفاده از سوزن مشترک به خصوص در معتادان
- تماس با ضایعات تناسلی
- استفاده از تیغ و ابزار برنده مشترک
- انجام لیزر در مکان‌های نامطمئن
- رابطه جنسی محافظت نشده
- انتقال از مادر به نوزاد
- شرکای جنسی متعدد
- استفاده از حمام یا استخر مشترک (به ندرت)
چه عواملی خطر ابتلا به HPV را افزایش می‌دهند؟
همانطور که گفتیم، مهم‌ترین و اصلی‌ترین راه ابتلا به HPV، تماس پوست با پوست و لمس ضایعات تناسلی است. با این حال در برخی اوقات وجود عوامل زیر ریسک ابتلا به این بیماری را چندین برابر افزایش می‌دهد:
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند.
- افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند.
- فردی که مستقیما با زگیل یا ضایعات تناسلی برخورد داشته است.
- فردی که سابقه ابتلای اخیر به بیماری‌های مقاربتی دیگر مثل بیماری سوزاک دارد.
- آمارها نشان می‌دهد که ریسک ابتلا به بیماری در افراد سیگاری بیشتر است.
- کسانی که از سنین بسیار پایین فعالیت جنسی خود را آغاز کرده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
- افرادی که آگاهی زیادی در مورد بهداشت جنسی ندارند.
- افرادی که روابط جنسی متعدد و خارج از چارچوب دارند.
- افرادی که از کاندوم و وسایل بهداشت جنسی استفاده نمی‌کنند.
- افرادی که آلوده به ویروس HIV هستند.
نقش HPV در سرطان‌های زنان: از سرطان دهانه رحم تا دیگر انواع سرطان‌ها
جالب است بدانید که سویه‌های پرخطر ویروس HPV هم ممکن است بدون علامت باشند. اما در این حالت هم وجود ویروس به مدت طولانی در بدن و پیگیری نکردن روند درمان، به تدریج باعث تغییر در سلول‌های ضایعات تناسلی و در نتیجه سرطانی‌شدن آن‌ها می‌شود. مهم‌ترین سرطان‌های مرتبط با ویروس HPV عبارت‌اند از:
- سرطان واژن
- سرطان دهانه رحم
- سرطان سر و گردن
- سرطان حلق و گلو
- سرطان فرج
HPV و سیستم ایمنی: چرا برخی عفونت‌ها به خودی خود درمان می‌شوند؟
هر عامل عفونی شامل باکتری، ویروس، انگل، قارچ یا حتی ذرات گرد و غبار به محض ورود به بدن توسط سلول‌های ایمنی از بین می‌روند. گلبول‌های سفید و دیگر اجزای سیستم ایمنی، عوامل عفونی را دستگیر کرده و با مکانیسم‌های شیمیایی مختلف برای از بین بردن آن‌ها تلاش می‌کنند. هر قدر که سیستم ایمنی بدن فرد قوی‌تر باشد، این مواجهه سلولی قدرتمندتر بوده و به سرعت عامل عفونت از بدن دفع می‌شود. به همین دلیل است که زمانی که به سرماخوردگی مبتلا می‌شوید پزشک به شما می‌گوید بیشتر استراحت کنید و مایعات بیشتری بخورید تا طی چند روز عفونت‌تان خوب شود.
اما این مساله در مورد تمام عفونت‌ها صدق نمی‌کند، زیرا برخی ویروس‌ها بسیار قوی هستند و برخی دیگر بعد از ورود به بدن، داخل همین سلول‌های ایمنی پنهان شده و از دسترس آن‌ها خارج می‌شوند. پزشک هیچ‌گاه برای درمان عفونت HPV استراحت بیشتر و مایعات تجویز نمی‌کند، زیرا می‌داند که این ویروس بسیار قدرتمندتر از ویروس ضعیفی چون ویروس سرماخوردگی است. ویروس HPV به محض ورود به بدن تمام سلول‌های سیستم ایمنی را درگیر خود می‌کند و آن‌ها را شکست می‌دهد. اگر به موقع ابتلا به عفونت تشخیص داده شود، با درمان مناسب می‌توان از پیشرفت عفونت جلوگیری کرد. اما در غیر اینصورت، ویروس HPV داخل بدن فرد تکثیر شده و به تدریج بخش‌های مختلف از سیستم تناسلی گرفته تا حلق، گوش و دهان را درگیر می‌کند. به این ترتیب برای کوچک‌ترین علامتی که نشان ابتلا به عفونت است، باید به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
پیشگیری از HPV
پیروی از سبک زندگی سالم، اجتناب از برقراری ارتباط جنسی نامطمئن، استفاده از کاندوم در هنگام برقراری رابطه جنسی، رعایت بهداشت فردی و انجام منظم آزمایش HPV از جمله اقدامات مهمی است که می‌توان برای پیشگیری از HPV انجام داد. علاوه بر این موارد، تزریق واکسن گارداسیل بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس است که شما را در برابر گونه‌های تهاجمی و خطرناک ویروس HPV ایمن می‌کند. بهترین نوع واکسن گارداسیل، واکسن 9 ظرفیتی است که با تزریق آن می‌توان در برابر سویه‌های 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58 ویروس ایمن شد.
بهترین کاری که شما می‌توانید برای تضمین سلامت خود و خانواده‌تان انجام دهید، شرکت در یک برنامه منظم غربالگری است. طبق این برنامه، انجام آزمایش HPV هر 3 سال یک بار بعد از سن 25 سالگی و تست DNA HPV هر 5 سال یک بار بعد از سن 33 سالگی ضروری است. با این برنامه منظم می‌توان ضایعات تناسلی پیش سرطانی را به موقع تشخیص داد و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کرد.
متاسفانه برخی از زنان حتی با وجود چندین سال زندگی مشترک، هیچ اقدامی برای انجام آزمایش‌های غربالگری بیماری HPV انجام نمی‌دهند و زمانی متوجه بیماری خود می‌شوند که کار از کار گذشته است. این در حالی است که با وجود خدمات پزشکی در منزل، انجام هر آزمایشی بسیار راحت‌تر و آسان‌تر از قبل انجام می‌شود. شما می‌توانید با مراجعه به سایت Homeca.ir و یا شماره‌گیری 02191212348 در اسرع وقت نوبت آزمایش در منزل خود را تنظیم کنید. هومکا یک مجموعه معتبر ارائه‌دهنده خدمات پزشکی و آزمایش در منزل است که در حال حاضر در استان‌های تهران و البرز و همچنین شهرهای رشت، قم، آمل، تبریز، اصفهان، یزد و شیراز خدمات خود را ارائه می‌کند. با هومکا هر آزمایشی را می‌توانید بدون اتلاف وقت و در محیط امن خانه خود انجام دهید.
